لاستیک اکریلو نیتریل بوتادین(Acrylonitirile Butadiene Rubber) NBR:
ساختار:
استفاده میشود به عنوان :لاستیک (Rubber) (الاستومر(Elastomer))
نام های دیگر آن:بانا ان(Buna N),نی پل (Nipol), پاراکریل (paracril), بران(Breon), کمی گام(Chemigum), زت پول(Zetpol),اکریلون(Acrylon),یوروپرن نگرین(Europrene Ngreen),سیان اکریل (Cyanacryi),تی اکریل (Thiacryl),پربونان (Perbunan)
مونومر:بوتادین.اکریلو نیتریل
حلال:تولوئن (Toluene),دی متیل فرمامید DMF یا(Dimethylformamide) , تری کلرو بنزن TCBیا (Trichlorobenzene)
دانسیته:g/cm3 0.92
دمای ذوب(Tm):بیشترین دمای قابل تحمل برای استفاده از آن۱۰۰ درجه سانتی گراد است.
دمای انتقال شیشه ای (Tg):بسته به میزان درصد اکریلو نیتریل از ۶۰- تا۱۰- درجه سانتی گراد( با افزایش درصد اکریلو نیتریل دمای Tg نیز افزایش می یابد)
سختی(Shore A):بسته به میزان درصد اکریلو نیتریل (ACN) از ۶۴ تا ۶۸
وضعیت قطبی یا غیر قطبی بودن:کمی قطبی
ویژگی های اشتعال(روش شناسایی آسان):
-در شعله می سوزد و بعد از حذف شعله همچنان به سوختن ادامه میدهد.
-شعله زرد متمایل به نارنجی دارد.
-در شعله چکه نمیکند.
-بوی موی سوخته میدهد.
تاریخچه و چگونگی تولید:
کوپلیمر (هم بسپار) بوتادین و اکریلو نیتریل از طریق پلیمریزاسیون (بسپارش) امولسیونی به دو روش ساخته میشوند:
۱-پلیمریزاسیون امولسیونی گرم(Hot) در دمای ۳۰ تا ۵۰ درجه سانتی گراد که محصول آن دارای خطیت کمتر.فرآیند پذیری و خواص ضعیف تر می باشد.
۲-پلیمریزاسیون امولسیونی سرد(Cold) در دمای ۵ درجه سانتی گراد که محصول آن حجم ملکولی بالاتر.توزیع باریک تر و خطیت بیشتر و در نتیجه فرآیند پذیری و خواص مکانیکی بهتر میباشد.
البته بسته به خواص مورد نیاز مقدار اکریلو نیتریل در این لاستیک از ۲۰% تا ۵۰% متغیر است که سازنده باید درصد اکریلو نیتریل را در محصول خود مشخص کند.با افزایش مقدار نیتریل .مقاومت در برابرهیدرو کربن ها.حلال ها.سایش و نفوذ گازها و همچنین مقاومت حرارتی و استحکام کششی سختی افزایش می یابد.کاهش مقدار نیتریل خواص در دمای پایین و جهندگی و سرعت پخت را افزایش میدهد.این لاستیک به طور پیوسته در دمای ۱۲۰ درجه سانتی گراد در مجاورت ها و دمای ۱۵۰ درجه سانتی گراد در محیط روغن کارایی دارند.
انواع لاستیک NBR:
امروزه گونه های جدید لاستیک NBR به صورت لاستیک های :خرد شده .پودر شده.مستربچ دوده.بهبود یافته توسط نرم سازها .کربوسیله شده(X-NBR).هیدروژنه شده (H.NBR).اصلاح شده با اپوکسی .مایع .اکریلونیتریل /ایزوپرن و NBR نوع ترموپلاست یافت میشود.
روش های پخت:
معمولا توسط گوگرد پخته (ولکانیزه) میشود اما به دلیل پایین بودن مقدار اشباعیت در زنجیره آن معمولا گوگرد کمتر و شتاب دهنده ی بیشتری مورد نیاز است.
مزایا:
لاستیک های NBR در برابر روغن ها حلال ها آب ,نمکها ,ترکیبات ,آلیفاتیک ,صابون ها و اغلب مواد غذایی مقاوم هستند همچنین مقاومت خوبی در برابر متورم شدن در حالت غوطه ور در روغن های معدنی دارند. مقاومت خوب در مقابل ازون و تابش اشعه UV
معایب:
مقاومت در برابر اکسید کننده های قوی نظیر اسید نیتریک ,مقاومت کم در برابر بخار,مقاومت کم در برابر شعله و آتش,مقاومت کم در برابر پارگی
خواص:
مقاومت در برابر سایش ,مقاومت در برابر نفوذ گازها,جهندگی خوب,کارایی در دماهای پایین ,مقاومت حرارتی و گرمایی خیلی خوب
کاربرد:
برای لوله های پلاستیکی گازوئیل, محفظه های روغن دیافراگم ,پمپ های سوخت ,واشرها ,انواع آببند و درزگیر ها ,کاربرد در صنایع خودروسازی و هوا فضا به عنوان مثال در درزگیرها و شیلنگ سوخت و حتی لنت ترمز, ظروف ماشین های شیردوش, دستکشهای پزشکی و صنعتی ,ادوات چاپ و غلطک و چرخ های متحرک استفاده میشود.